🦐 BỆNH ĐỐM TRẮNG TRÊN TÔM – NGUYÊN NHÂN, BIỂU HIỆN VÀ GIẢI PHÁP PHÒNG TRỊ

1️⃣ Giới thiệu

• Bệnh đốm trắng là một trong những bệnh nguy hiểm nhất trên tôm nuôi, do virus WSSV (White Spot Syndrome Virus) gây ra.

• Tốc độ lây lan cực nhanh, gây chết hàng loạt trong vòng 3 – 7 ngày sau khi bùng phát, tỷ lệ chết có thể đạt 100%.

• Xuất hiện ở cả tôm sú, tôm thẻ chân trắng, tôm càng xanh và nhiều loài giáp xác khác.

2️⃣ Nguyên nhân gây bệnh

🔹 Tác nhân gây bệnh:

• Virus WSSV thuộc họ Nimaviridae, có kích thước lớn (80 – 120 nm), ký sinh trong nhân tế bào biểu mô, mô liên kết.

• Khả năng nhân lên rất nhanh, lây truyền qua đường ngang (tiếp xúc, ăn nhau, nước ao nhiễm mầm bệnh) và đường dọc (từ bố mẹ sang con qua trứng).

🔹 Điều kiện thuận lợi cho dịch bệnh bùng phát:

• Biến động môi trường: pH dao động lớn, nhiệt độ thay đổi đột ngột, độ mặn thấp (< 15‰).

• Chất lượng nước kém: tích tụ chất hữu cơ, NH₃, H₂S cao.

• Mật độ nuôi dày, quản lý kém, stress làm suy giảm miễn dịch tôm.

• Sử dụng con giống không kiểm dịch, mang mầm WSSV.

• Các loài trung gian như cua, còng, tôm tạp, giáp xác hoang dã mang virus vào ao.

3️⃣ Biểu hiện và dấu hiệu nhận biết

🔍 Bên ngoài:

• Trên vỏ, đặc biệt vùng đầu ngực và đuôi xuất hiện nhiều đốm trắng tròn, đường kính 0,5 – 2 mm, có thể thấy rõ khi tôm còn sống hoặc sau khi luộc.

• Vỏ tôm giòn, dễ gãy, chuyển màu đỏ hồng khi bệnh nặng.

🔍 Tập tính & sức khỏe:

• Tôm bơi lờ đờ, yếu, nổi đầu, giảm hoặc bỏ ăn đột ngột.

• Tập trung nhiều ở bờ ao, góc ao hoặc sát mặt nước.

• Chết hàng loạt chỉ sau 2 – 3 ngày kể từ khi xuất hiện dấu hiệu đầu tiên.

🔍 Giải phẫu mô bệnh học:

• Quan sát mô gan tụy, mang, cơ → xuất hiện tế bào phì đại, có hạt nhân bị nhuộm đậm, chứa thể vùi đặc trưng của virus.

• PCR (Polymerase Chain Reaction) được sử dụng để xác định WSSV với độ chính xác cao.

4️⃣ Tác hại kinh tế

• Tốc độ chết nhanh, hầu như không kịp xử lý khi bùng phát.

• Gây thiệt hại nặng cho người nuôi, ảnh hưởng xuất khẩu do phải tiêu hủy tôm bệnh.

• Virus tồn tại lâu ngoài môi trường (trong bùn, nước, xác tôm) → dễ tái phát vụ sau.

5️⃣ Giải pháp phòng ngừa (quan trọng nhất)

✅ Chọn giống:

• Sử dụng giống đã kiểm dịch, âm tính với WSSV bằng PCR.

• Tránh thả giống từ trại không uy tín, trại không có hệ thống RAS hoặc Biosecurity.

✅ Quản lý môi trường ao nuôi:

• Ao nuôi phải lắng lọc – diệt tạp – diệt khuẩn kỹ trước khi thả giống.

• Duy trì nhiệt độ 28 – 32°C, độ mặn ổn định 15 – 25‰, pH 7.8 – 8.2, kiềm 80 – 120 mg/L.

• Định kỳ sử dụng chế phẩm vi sinh để phân hủy chất hữu cơ, giảm mầm bệnh trong ao.

• Lắp lưới chắn cua, còng, giáp xác hoang dã tránh mang mầm bệnh vào.

✅ Quản lý dinh dưỡng & sức đề kháng tôm:

• Cho ăn vừa đủ, không để dư thừa.

• Định kỳ trộn C300pro Plus, Bio-glucan, men vi sinh đường ruột actisaf, Diết Care, khoáng chất Vanmix, cal milo để tăng sức đề kháng.

• Sử dụng chế phẩm sinh học bổ gan, giải độc (như Bioliv) để bảo vệ gan tụy.

6️⃣ Cách xử lý khi phát hiện bệnh

⚠️ Hiện tại chưa có thuốc đặc trị WSSV, do đó biện pháp chính là xử lý, khoanh vùng, giảm thiệt hại:

• Khi phát hiện tôm bệnh:

  • Ngừng cho ăn, hạn chế tôm ăn lẫn nhau.

  • Dùng hóa chất sát trùng (Aqua BKC 99 gold , glutaral Dơ, Chlorine) liều cao để diệt virus trong nước.

  • Thu hoạch sớm nếu tôm đã đạt kích cỡ thương phẩm.

• Nếu tôm còn nhỏ:

  • Khoanh vùng, cách ly ao bệnh, không cho nước chảy sang ao khác.

  • Tiêu hủy tôm bệnh, xử lý nước và bùn đáy ao theo hướng dẫn thú y thủy sản.

7️⃣ Kết luận

Bệnh đốm trắng là “kẻ sát thủ” số 1 trong nuôi tôm công nghiệp, gây thiệt hại nặng nề nếu không phòng ngừa ngay từ đầu.
👉 Biện pháp then chốt: con giống sạch bệnh – quản lý ao nuôi an toàn sinh học – nâng cao sức đề kháng tôm.
👉 Khi đã bùng phát, cần xử lý triệt để nguồn bệnh, tuyệt đối không xả thải trực tiếp ra môi trường tự nhiên.